تشتر، ایزد باران‌ها

...

اسطوره‌های ایرانی می‌گویند تشتر چندچهره ‌است. ایزد باران‌ها، سرای در آسمان دارد، ولی به زمین نیز می‌آید. یکی از چهره‌های آسمانی تشتر، ستاره سیریوس «ستاره راهبر کاروانها» ‌است. اهورا مزدا، تشتر را سیمائی بخشیده که همه آفریدگانش او را ببینند. چرا که «تمامی آفریده‌های سپنتا مینو، آنهائی که در ژرفای زمین، در آب‌ها، در خشکی‌ها، و در آسمان‌اند، بی‌تاب، خواهان دیدار تشتراند (تیر یشت 48). مهرداد بهار در «اساطیر ایران» می‌گوید، تیشتر، چهارم اختر و ایزد باران‌هاست، از اینرو چهارمین ماه را، تیرماه یا ماه تیشتر خوانند.

دشمن سرسخت تشتر، «آپوشا»، یا دیو خشکسالی است. «تشتر به هیبت اسب زیبای سپید، با گوش‌ها و زین و برگ، از زر ناب، به دریای فراخکرت فرود آید. در برابر او آپوشا، اسبی‌است سیاه. سیاه است گوش‌هایش، سیاه است پشتش، سیاه است، دمش. و آنگاه، فرهمند تشتر و آپوشا در هم آویزند ... (تیر یشت 22 )

آنگاه که پیروزی آپوشا نزدیک می‌نماید، ‌تشتر، گریزان سوی دریای فراخکرت، به تلخی نزد اهورا مزدا شکایت برد: «آه! چه می‌شد اگر آفریده‌گان، می‌ستودندم، آنسان که شایستة من است ...

پس آنگاه، اهورا مزدا، نیروی ده اسب، نیروی ده اشتر، نیروی ده گاونر، نیروی ده کوه سترگ، نیروی ده رود خروشان را به او ارزانی داشت. پس تشتر، دیگر بار، به نبرد با آپوشا شتافت. پس، به یاری اهورا مزدا، تشتر آپوشا را فرسنگ‌ها دورتر راند. پس ایزد باران‌ها، ده‌ شبانه روز، بر کشتزارها، بر جهان، بر فلات خشک، باران باراند. پس تشتر، به یاری مینوی باد، ذرات آب دریاها را به سوی آسمان راند، که تا ابرها پدیدار شوند ... (تیر یشت 24)

برگرفته از:

Persian Myths, Vesta Sarkhosh Curtis, British Museum publications Ltd, London, 1993.